ÇALIŞAN HAKLARI VE GÜVENLİĞİ BİRİMİ
Sağlıklı ve güveli bir ortamda çalışmak bir insanlık hakkıdır. Bu hak
yaşama hakkı, sınırları içinde bulunmaktadır.
Fiziksel ya da sözlü şiddete maruz bırakılmadan ya da tehdit almadan
görevini sürdürme hakkı vardır.
Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün çalışan güvenliğinin
sağlanmasını konu alan 2012/23 sayılı genelgesine istinaden, Hastanemiz Sağlık
çalışanlarının sağlık hizmetlerini sunum sürecinde muhtemel risklerin en aza
indirilmesini, çalışan güvenliğinin ve motivasyonun en üst düzeyde tutulmasını
ve çalışan farkındalığının artırılmasını hedefleyen kişinin fiziksel ve
psikolojik açıdan zarar görmesiyle sonuçlanan muhtemel sözlü veya fiili
hareketler olarak tanımlanan şiddet olaylarının önlenmesi amacıyla; Çalışan
Hakları ve Güvenliği birimi Hastanemiz bünyesinde kurulmuştur.
Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimi;
·
Talep ve şikayetleri kabul eder.
·
Başvuruları değerlendirerek raporlar Gerekli düzenleyici /önleyici
faaliyetlerin başlatılmasını sağlayarak talep sahiplerine geri bildirimde
bulunur.
·
Şiddet olaylarını İl Sağlık Müdürlüğü Hukuk Birimine adli mercilere intikal
ettirilmek üzere bildirir.
·
Çalışan haklan ve güvenliğine yönelik uygulamaları yakından takip eder.
·
Aylık olarak başhekime rapor sunar.
·
Şiddete ramak kala sürecinde kullanılmak üzere hafta içi kurulan güvenlik
destek hattı (1110), hafta sonu 1339-1998 no lu Güvenlik destek hattının
aranması durumunda güvenlik görevlileri önlem amaçlı olay yerine intikal
etmelidir.
·
Alınan önlem başarılı olamayıp yine de şiddet olayı gerçekleşmişse derhal
Beyaz Kod süreci başlatılmalıdır.
Şiddete Maruz Kalındığında Bildirim Nasıl Yapılmalı;
·
Şiddete maruz kalan sağlık çalışanı tarafından aşağıdaki üç adım sırası ile
uygulanır;
·
Hastanemiz bünyesinde oluşturulan Beyaz Kod ekibine, 1111 dâhili telefonu
tuşlayarak ulaşılabilir ve Beyaz Kod ile ilgili süreci başlatmış olursunuz.
·
Sağlık Bakanlığı bünyesinde oluşturulan ve 24 saat kesintisiz hizmet veren
“113” no’lu Beyaz Kod danışma hattı aranarak veya internet üzerinden www.beyaz
kod.saglik.gov.tr adresinden bildirim formu 1 ve 2 doldurularak bakanlığa olay
hakkında bilgi verilir.
·
Çalışana yönelik herhangi bir şiddet olayı mesai saatleri içerisinde
gerçekleşti ise, Beyaz kod ekibine mesai saatleri dışında ise nöbetçi ekibe
bilgi verilir. Yönetici ve Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimi eş zamanlı
olarak durumu sağlık çalışanının şikâyetinin olup olmadığına bakılmaksızın
Sağlık Bakanlığına adli mercilere ve kurumun hukuk birimine intikal ettirilir.
Hizmetten Çekilme; Şiddete uğrayan sağlık çalışanı, sağlık hizmeti sunumu
esnasında şiddete uğraması halinde, acil verilmesi gereken hizmetler hariç
olmak üzere hizmetten çekilme talebinde bulunabilir. Hizmetten çekilme
talebi kurum tarafından belirlenen beyaz kod' dan sorumlu yöneticiye sözlü veya
yazılı olarak bildirilir.
Bildirim üzerine; yetkili Yönetici olayı derhal değerlendirerek hizmetten çekilme
talebinin uygun olup olmadığına karar verir. Yetkili yönetici, hizmetten
çekilme talebini uygun bulduğu takdirde hastanın sağlık hizmeti almasına ve
tedavisinin devamına yönelik tedbirleri güvenlik tedbirleriyle birlikte
alacaktır. Bu kapsamda ilgili hastanın sağlık hizmetini devam ettirecek yeni
sağlık çalışanını belirleyecek, kurum içerisinde bunun mümkün olmaması halinde
hastanın hizmet alabileceği başka bir sağlık kurumuna sevkini ve hizmet alımını
sağlayacaktır. Bu süreç sırasında hastanın tedavisinin aksatılmamasına itina
edilecektir.
Çalışanlara Sağlanan Hukuki Yardımlar; Şiddet olayları için Bakanlık hukuk
birimleri, işlenen suçtan mağdur olan Bakanlık personeline veya vefatı halinde
kanuni mirasçılarına bir avukatın hukuki yardımını isteyip istemediğini soracak
ve talep etmeleri halinde Bakanlık avukatlarınca ilgili personele 28.04.2012
tarihli ve 28277 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanan “Sağlık Bakanlığı
Personeline Karşı İşlenen Suçlar Nedeniyle Yapılacak Hukuki Yardımın Usul ve
Esasları Hakkında Yönetmelik” çerçevesinde hukuki yardım yapılacaktır.11 Kasım
2011 tarihinde yürürlüğe giren 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı
Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin
“Hukukî Yardım” başlıklı 54’üncü maddesi “Bakanlık ve bağlı kuruluşlarında;
sağlık hizmeti sunumu sırasında veya bu görevlerden dolayı personele karşı
işlenen suçlar sebebiyle ceza hukuku kapsamında yürütülmekte olan işlemler ve
davalarda personelin talebi üzerine Bakanlık ve bağlı kuruluşlarınca hukukî
yardım yapılır. (Ek cümle: 4/7/2012-6354/ 18 Md.) Bakanlık ve bağlı kuruluşları
merkez ve taşra teşkilatı ile döner sermaye teşkilatı kadrolarında bulunan
hukuk birimi amirleri, hukuk müşavirleri ve avukatlar, ayrıca vekâletname ibraz
etmeksizin ilgili personeli vekil sıfatı ile temsil eder. Bu yardımın usûl ve
esasları Bakanlıkça belirlenir.” hükmü ile sağlık çalışanlarına hukuki yardım
verilmesi konusunda kanuni bir düzenleme yapılmıştır.
Bu maddeye dayanılarak Bakanlık ve bağlı kuruluşlarınca yapılacak hukuki
yardıma ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla "Sağlık Bakanlığı
Personeline Karşı İşlenen Suçlar Nedeniyle Yapılacak Hukuki Yardım Usul ve
Esasları Hakkında Yönetmelik" 28/04/2012 tarihinde Resmî Gazete ’de
yayınlamıştır. Bakanlığımızın tüm sağlık çalışanları şiddete maruz kaldıkları
durumlarda, bu düzenlemeler doğrultusunda, Bakanlığımız avukatları tarafından
gerekli hukuki yardımı alabilmektedir.
Duruşmaya katılacak olan mağdur çalışan ve şahitlik yapacak olan çalışan
idari izinli sayılacak, Mahkemeye ulaşım konusunda idare tarafından kolaylık
sağlanacaktır. Çalışan hakları güvenliğinden sorumlu idari amire bilgi vererek
idari izinli sayılacaktır.
Duruşmaya gidecek olan sağlık çalışanları mümkün olması halinde hastane
aracı ile götürülmelidir.
Psikososyal destek kapsamında, şiddete maruz kalan personelin duruşmaya
hastane idaresinin belirleyeceği bir idareci ile gitmesi sağlanmalıdır.
Kurumlarımızda; Şiddet gören sağlık çalışanı hizmetten çekilebilir.
Tedaviniz aksayabilir. Şiddet uygulayanlar adli makamlarca, mutlaka
yargılanacak ve cezalandırılacaktır.
Bu kapsamda yapmış olduğunuz başvuru neticesinde;
1. Kurumunuzda/biriminizde
görevlendirilen birim/personel en kısa sürede sizinle irtibata geçecektir.
2. Söz konusu
birim/personel başvurunuza ilişkin olarak aşağıdaki bilgi ve belgeleri temin
ederek beyaz kod sistemine kaydedecek ve asıllarını İl Beyaz Kod
koordinatörlüğüne intikal ettirecektir.
a. Olay tutanağı; Şiddet
olayı sonrasında tutulan ve hadiseyi izah eden tutanaktır. Şiddete maruz kalan
çalışan, adli süreçlerde kanıt teşkil etmesi açısından olaya tanık olan diğer
personel ile birlikte, olayı anlatan ve belgeleyen bir tutanak düzenlemelidir. Tutanakta,
tarih ve saat bilgileri ile failin kimlik bilgilerine (eğer bilinmiyorsa açık
eşkâline), olayın gelişim seyrine ve mağdur çalışana yönelik saldırının
ayrıntılarına yer vermesinin yanı sıra mutlaka olaya tanık olan personelin
adları ve imzaları, ayrıca tutanağın düzenlendiği tarih de yer almalıdır.
Tutanak el yazısı ile düzenlenebilir, ancak okunaklı olması gerekir.
b. Hukukî yardım talep
formu; bu form beyaz kod kapsamında hukukî yardım talep edip etmediğinizi
belirtir. Görevli birim/personel tarafından hazırlanarak size imzalatılır.
Hukukî yardım talep etmeniz halinde, söz konusu başvurunuz beyaz kod kapsamında
ise, ceza yargılaması aşamasında Bakanlığımız avukatlarınca tarafınıza hukukî
yardım verilecektir.
c. İhbar dilekçesi; beyaz
kod kapsamında işlenen suçlar genel itibariyle takibi şikâyete bağlı olmayan,
başka bir ifade ile siz şikâyetçi olmasanız dahi adli mercilerce kendiliğinden
soruşturulan suçlardır. Bu tür suçtan haberdar olan yöneticinin, suçu adli
mercilere intikal ettirmesi yasal bir zorunluluktur. Bu nedenle görevli
birim/personel tarafından hazırlanarak yöneticiye imzalatılır.
d. Onam formu; Beyaz kod
kapsamında yapmış olduğunuz başvuru ve bu başvuru nedeniyle yürütülen adli
süreçte elde edilen bilgi ve belgeler, kişisel bilgileriniz anonimleştirilerek,
başka bir ifade ile; kişisel
bilgilerinizden arındırılarak, analizlerinin yapılmasında ve
neticesinde sağlık personeline karşı gerçekleşen şiddet olaylarının önlenmesi
amacıyla kullanılacaktır. Bu durumu izah eden ve söz konusu bilgi ve belgelerin
kullanılmasına izin veren onam formu görevli birim/personel tarafından
hazırlanacak ve tarafınıza imzalanacaktır.
e. Olayı doğrulayan diğer
kanıtlar; şiddet uygulayanın kimlik bilgileri, kamera kayıtları, tanıklar,
olaya ilişkin diğer tutanaklar ve benzeri tüm bilgi ve belgeler görevli
birim/personel tarafından toplanarak sisteme kaydedilir.
3. İl Beyaz Kod
Koordinatörü tarafından görevli birim/personel tarafından intikal ettirilen
bilgi ve belgeler tetkik edilerek;
Başvurunuz beyaz kod
kapsamında ise bilgi ve belgeler adli mercilere intikal ettirilerek adli süreç
başlatılır ve süreç boyunca size hukuki yardım yapılır.
Başvurunuz beyaz kod
kapsamında değil ise tarafınıza gerekli bilgilendirme yapılacaktır. Bu durumda
hukuki yardım talebinizde karşılanmayacaktır. Başvurunuzun beyaz kod kapsamında
olmadığına ilişkin bilgilendirme tarihinden itibaren 7 gün içerisinde İl Beyaz
Kod Koordinatörlüğüne bir dilekçe ile itiraz edebilirsiniz.
4. Adli süreç:
a. Bu süreçte adli
mercilerce tarafınıza yapılacak tüm tebligatlar hususunda en kısa sürede il
koordinatörlüğünü haberdar etmeniz önem arz etmektedir.
b. Yapılacak duruşmalarda
bulunmanız gerekmektedir. Aksi halde mahkemece zorla getirilme kararı
verilebilir.
c. Bu süreçte özel
avukatınızdan da hukuki yardım alabilirsiniz. Bu durumda Bakanlığımız
avukatlarından hukuki yardım almaya devam edip etmeyeceğiniz hususunda il
koordinatörlüğünü bilgilendirmeniz gerekmektedir.
5. Bilgilendirme: Tüm bu
süreç boyunca, sürecin her aşamasından, tarafımıza vermiş olduğunuz mail adresine
bilgilendirme mailleri gönderilerek haberdar edileceksiniz.
SIK SORULAN SORULAR:
·
Polise ifade vermem/ Emniyete gitmem şart mı?
Haklarınızın korunması
ve faillerin cezalandırılması, adli mercilerin yetki ve görevi kapsamındadır.
Bu nedenle, hastanemiz bünyesinde bulunan polis noktasına bizzat başvurarak
çağırarak söz konusu adli süreci başlatmanız gerekmektedir.
·
2559 sayılı Polis, Vazife ve Salahiyetleri Kanunu’nun 15 inci maddesine,
27/03/2015 tarihinde 6638 sayılı Kanunla eklenen fıkra ile “Polis; müşteki,
mağdur veya tanık ifadelerini, talepleri halinde ikamet ettikleri yerlerde ve
işyerlerinde de alabilir” hükmü getirilmiştir. Bu itibarla; ifadeniz, talep
etmeniz halinde görev yaptığınız yerde alınabilecektir.
·
Polise/ Emniyete ifade vermek istedim fakat ifade alınmıyor?
·
Kamu sağlık kuruluşunda görev yapan bir personelin, görevi esnasında maruz
kalacağı bir şiddet, 5237 Sayılı Türk Ceza Yasası’nın 131. maddesinde yer alan
açık hüküm gereği, şikâyete tabi değildir. Yani bu durumda kolluk, siz
şikâyetçi olmasanız da resen olaya el koymalı ve gerekli ön soruşturmayı derhal
başlatmalıdır. Aksi durumda kolluk personeli açısından görevi ihmal suçu
oluşacaktır.
·
Hukuki yardım sürecinde şiddete maruz kalan çalışandan herhangi bir ücret
talep ediliyor mu?
o Hukukî yardım görevi
Kanunla verildiğinden, bu görev de bir kamu görevidir. Dolayısıyla hukukî
yardım kapsamında yapılan yol/ulaşım giderlerinin görevli personele ödenmesinde
10/02/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu’na göre hareket
edilecektir. Ceza davalarında yargılama giderleri beraat hâlinde Devlet;
mahkûmiyet hâlinde hükümlü tarafından karşılandığından, mağdur sıfatıyla davaya
katılan bakımından herhangi bir yargılama gideri oluşmamaktadır. Dolayısıyla
kendisine hukuki yardım yapılan personelden, bu yardım sebebiyle herhangi bir
mahkeme masrafı talep edilmeyecektir.
o Beyaz koda başvuru
yaptım ancak şikâyetçi değilim.
o Beyaz kod kapsamında
işlenen suçlar genel itibariyle takibi şikâyete bağlı olmayan, başka bir ifade
ile siz şikâyetçi olmasanız dahi adli mercilerce kendiliğinden soruşturulan
suçlardır. Bu tür suçtan haberdar olan yöneticinin, suçu adli mercilere intikal
ettirmesi yasal bir zorunluluktur. Bu nedenle şikâyetçi olmasanız dahi hadise
adli mercilere intikal ettirilecektir. Ancak şikâyetçi olmamanızdan dolayı
tarafınıza hukuki yardım verilmeyecektir.
·
Beyaz koda başvurumu yaptım ancak adli süreç devam ederken şikâyetimden
vazgeçtim.
o Yukarıda da izah
edildiği üzere bu durumda da tarafınıza verilen hukuki yardım son bulacaktır.
Ancak bu tür suçlar takibi kendiliğinden yapılan suçlar olduğundan dolayı
yargılama devam edecektir.
·
Duruşma davetiyesi geldi. Bu durumda ne yapmalıyım? Duruşmaya gitmesem olur
mu?
o Hukuki yardım talebiniz
var ise duruşma davetiyesinden İl Koordinatörlüğünü haberdar etmelisiniz.
o Duruşmaya iştirakiniz
yargılama sürecinin sağlıklı işlemesi açısından önemlidir. Mahkemece duruşmada
hazır olmanız istenmektedir. Duruşmaya katılmadığınız takdirde, Mahkeme bir
sonraki duruşmaya zorla getirilmenize karar verebilir.
o Önemine binaen 5271 sayılı
Kanunu’nun 91 inci maddesine, 04.04.2015 tarihli ve 29316 sayılı Resmî Gazete
‘de yayımlanan 6638 sayılı Kanunu’nun 13 üncü maddesiyle eklenen dördüncü fıkra
ile suçüstü halleriyle sınırlı olmak kaydıyla; kişi hakkında kasten öldürme
(madde 81,82), kasten yaralama (madde 86,87) ve cinsel saldırı (madde 102)
suçlarında mülki amirlerce belirlenecek kolluk amirleri tarafından yirmi dört
saate kadar gözaltına alınma kararı verilebilecektir.
ÖRNEK MAHKEME KARARLARI
·
Kocaali’de 112 acil yardımcı personeline sözlü şiddet uygulayan hasta
yakınına 1 yıl 5 ay 15 gün hapis cezası verildi,
·
Kemalpaşa Devlet Hastanesi’nde bir sağlık çalışanını tehdit eden kişi, 5 ay
hapis cezası aldı, Aliağa Devlet Hastanesi’nde görev yapan KBB uzmanına yönelik
sözlü ve fiziki saldırıda bulunan kişi, hakaret suçundan 10 ay hapis, yaralama
suçundan 3 bin TL idari para cezasına çarptırıldı,
·
Aliağa Devlet Hastanesi’nde görevli çocuk sağlığı hastalıkları uzmanına
hakaret ve tehditte bulunan bir hasta yakınına tehdit suçundan 5 ay hapis,
hakaret suçundan ise 6 bin 80 TL idari para cezası verildi,
·
İzmir'de doktora şiddet uyguladıkları ve hakaret ettikleri iddiasıyla
yargılanan 2 sanığa, toplam 15 ay hapis ve 9 bin 80 lira para cezası verildi,
·
Kumluca ilçesindeki devlet hastanesinde görevli doktor ve sağlık
personeline hakaret ettikleri iddiasıyla yargılanan 3 kişi, 1.5'ar yıl hapis
cezasına çarptırıldı,
·
İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde
görevli hemşireye hakaret ettiği öne sürülen kişi, 1 yıl 2 ay hapis cezasına
çarptırıldı,
·
Çorum’da sağlık görevlilerine hakaret ederek, tehditlerde bulunan bir kişi
5 ay hapis cezası ve 6 bin 80 TL para cezasına çarptırıldı,
·
Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde görevi başındaki hekime sözlü
saldırıda bulunan bir kişi, hakaret suçundan 11 ay 20 gün hapis cezasına
çarptırıldı.
Mobbing Kavramının Tanımı
Mobbing, işyerinde bir veya birden fazla kişi tarafından diğer kişi yâda
kişilere yönelik gerçekleştirilen, belirli bir süre sistematik biçimde devam
eden, yıldırma, pasifize etme veya işten uzaklaştırmayı amaçlayan; mağdur yâda
mağdurların kişilik değerlerine, mesleki durumlarına, sosyal ilişkilerine ve
sağlıklarına zarar veren; kötü niyetli, kasıtlı, olumsuz tutum ve davranışların
bütünüdür.
Mobbing ile ilgili psikolojik tacize uğradıysanız Çalışan
Hakları ve Güvenliğine başvurunuz!
Mobbingin Unsurları
·
İşyerinde gerçekleşmelidir.
·
Sistemli bir şekilde yapılmalıdır.
·
Süreklilik kazanmış bir sıklıkla tekrarlanmalıdır.
·
Kasıtlı yapılmalıdır.
·
Yıldırma, pasifize etme ve işten uzaklaştırma amacında olmalıdır.
·
Mağdurun kişiliğinde, mesleki durumunda veya sağlığında zarar ortaya
çıkmalıdır.